Najlepsze miasto świata - Grzegorz Piątek

Historia odbudowy Warszawy po II wojnie światowej, pisana z perspektywy architektów i urbanistów, ale także polityków i Warszawiaków, którzy wspólnymi siłami pragnęli stworzyć „najlepsze miasto świata”.

ZOBACZ SPOTKANIE Z GRZEGORZEM PIĄTKIEM NA BIG BOOK FESTIVAL 2021

Najpierw kampania wrześniowa z 1939 roku, potem stłumienie powstania w getcie w 1943 roku, a na koniec upadek powstania warszawskiego w drugiej połowie 1944 roku. Opowieść Grzegorza Piątka rozpoczyna się jeszcze w czasie trwania powstania warszawskiego na lewym brzegu miasta, gdy do warszawskiej Pragi zaczynają docierać komuniści ze Wschodu. Na gruzach stolicy zaczęły się rodzić urbanistyczne pomysły, jak wrócić do dawnego porządku, a także wizje dotyczące nowej, lepszej przyszłości. 

Książka koncentruje wokół kilku kluczowych postaci, które namiętnie angażowały się w proces odbudowy: Mariana Spychalskiego, we wrześniu 1944 roku mianowanego na Prezydenta Warszawy; Jana Zachwatowicza i Piotra Biegańskiego, architektów oddanych odbudowie Starego Miasta oraz zaangażowanych w działania konserwacyjne zabytków Warszawy; oraz Józefa Sigalina, wiceszefa Biura Odbudowy Stolicy. 

Piątek nie ogranicza się jednak jedynie do perspektyw polityczno-urbanistycznych. Oddaje głos neutralnym politycznie mieszkańcom Warszawy, pokazując, że projekt przywrócenia jej dawnej świętości miał również apolityczne źródła. Publikacja opiera się na zakulisowych dyskusjach i argumentacjach, które wyjaśniają, dlaczego pewne pomysły zostały wcielone w życie, a innych nie udało się zrealizować. Perspektywa stworzenia nowego, lepszego świata, odpowiadającego świeżym potrzebom Warszawiaków, wywoływała ponadpodziałowy entuzjazm. Mieszkańcy jednoczyli się we wspólnym działaniu, bez względu na dzielące ich różnice światopoglądowe. Przedsięwzięcie było z założenia idealistyczne, pragnące jednocześnie pogodzić architekturę wpisującą się w założenia modernizmu, z poszanowaniem substancji zabytkowej. Autor dochodzi nawet do stwierdzenia, że odbudowa Warszawy była ogólnoświatowym fenomenem, który nie otrzymał wystarczającego rozgłosu. 

Opisy Warszawy drugiej połowy lat 40 są niezwykle wartościowe literacko. Publikacja, napisana w sposób popularnonaukowy, po każdym rozdziale oferuje solidną dawkę źródeł, będącą świadectwem profesjonalizmu autora. Język Piątka jest swobodny, a całość czyta się bardzo lekko.